Dou comezo a esta crónica, para satisfacer unha necesidade que debería, cando menos esa é a intención última, transcender ao persoal, para configurarse como unha descrición fidedigna do estado das cousas, segundo a evolución duns acontecementos localizados e aparentemente intranscendentes que marcaron a miña existencia. Teño ao meu carón, mentres escribo, ‘Onde houbo lume’ de Marica Campo. De cando en vez, abro por unha páxina ao chou e leo algún que outro parágrafo. Facendo unha revisión superficial desoutra crónica, entendo que hai momentos que deben ser rexistrados para que formen parte dunha, desgraciadamente selecta e minoritaria, memoria colectiva. Alén de considerar a miña historia digna de ser recordada, pido licencia para facer da miña experiencia, a de todo un pobo. Por demanda daquelas persoas que, por proximidade, souberon dos dramas que habitaron aquel Espiño ferrolán, sempre en declive, déixome levar por unha escrita liberadora narrando aquelo que sempre queda. Parafraseo coas cursivas ao pai de Alba da Lus do Candil, que despois do acto poético que nesta librería servía para pechar o ano 2013, falaba das vivencias que permanecen como o único elemento que dá valor ao vivido.
Para poder comezar o relato, debería establecer un contexto de partida que axudase a comprender por que un proxeneta cruel e desapiadado, fora integrado nunha pequena comunidade veciñal pechada e conservadora. Efectivamente, a miña vida, como a dos arrabaldes urbanos que proliferaron ligados ao pelotazo inmobiliario, permanecerá vencellada para sempre a un termo, do que xa dera conta Xurxo Souto nalgunha das súas crónicas cantadas, o ensanche. A confluencia de persoas de distintos lugares, en procesos de migración interior, que definiron as fronteiras de guetos máis ou menos pechados, baixo o nexo común da cultura do silencio e a ocultación das máis míseras miserias. No anecdotario persoal ficará sempre aquel Gabino que estraba a horta con exemplares da Playboy, Hustler ou a Penthouse, coas que alentabamos a adolescencia os mozos, preadolescentes aínda, da veciñanza. Mais, esa forma de violencia, explicitaba unha outra que ficaba silenciada dentro dos lindes inescrutables do fogar. O favor masculino, algo ao que toda muller debía, segundo a crenza popular, someterse, sobre todo se nela aniñaba a vergoña de portar un fillo de solteira. O patrón repetíase en cada casa, ficando sempre dentro dos muros que describían o feudo incuestionable. A verdade era de todos e todas as habitantes coñecida e por todos e todas obviada. A mellor maneira de ocultar as hostilidades de cada día era convertelas en norma, a que fora promulgada dende as estruturas que soportaban a moral católica e amplificada pola in-cultura do medo e da represión. Aló quedaba tamén a superstición, que axudou a ensombrecer o labor pretendidamente liberador que exercían as xeracións máis novas. As candeas negras da Elvira, que personificaban a cada unha das persoas que, segundo o seu criterio, non defendían os valores pautados. A cultura entraba filtrada naqueles guetos que medraban de forma centrífuga. Cumpría afastarse, saír ben lonxe, para comprender outras realidades posibles, alén do viciado mundo circunscrito ás fronteiras irreais marcadas pola forza bruta. O peso destes enclaves, residía no valor como forza de traballo dos seus compoñentes, polo que calquera intento de fuxida era debidamente reprimido pola sociedade clasista que en Ferrol quedaba separada por unha muralla, arestora inexistente, que marcaba o destino dos seus habitantes. Eis o futuro daquel Espiño, como estigma gravado na mente dos que sucumbiron no intento por coñecer un outro mundo posible. O resto, os que puideron tomar distancia, tiveron, primeiramente, que loitar contra a súa condición de escravos, contra toda clase de violencia asumida, nunha contenda que, probablemente, acompañaraos o resto da súa vida.
Atrás quedará para sempre o cañoto de verza que servía, como instrumento fálico, para aliviar o mal do que en Portugal chaman prisão de ventre, as pistola regulamentaria que convertera en asasino vil a un sarxento do exercito, maltratador de condición, os muros de bloque como a grande insignia do progreso, os soterrados en vida e os que caían mentres segaban unha pouca herba fresca para os coellos, como vítimas dunha contenda consigo mesmos. Aló ficará sempre como un mal soño ou como a verdade silenciada.
You might also like
More from Alberte Momán Noval
Fin | Alberte Momán
Calquera que conte cunha mínima bagaxe lectora, ha recoñecer que hai lecturas que marcan. Cando neno, entendo que como todos …
Cerco literario para ovellas lectoras
Como adoita acontecer, as redes sociais, alén doutras consideracións, teñen a función de prender lumes pero, como se dos montes …
