A sombra | Almudena Otero Villena

Maio 2023
S	T	Q	Q	S	S	D
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31

Era unha cidade meridional, á beira do mar, calorosa e sucia, de edificios descascados que un día foran palacios impoñentes e agora eran apenas unha ruína, cheos de requintadas columnas e de adobíos vexetais, mostra dun antigo esplendor que non se albiscaba xa por ningures. Alí vivía un home entrado en anos, alto e groso, coa súa filla, unha cativa duns nove anos, áxil e espelida, que gostaba de correr e de apañar caracolas na praia. O home quería a súa filla con dozura, enchíase dunha felicidade suave e fonda cando, mentres camiñaban, sentía a man da nena entre os seus dedos, cando os dous sentaban nun banco da praza a dar de comer as pombas, cando á noite, antes de se deitaren, lían un libro xuntos.

Hai tempo o home tivera unha dona, de figura esvelta e cun pelo rizo e abondoso que lle caía sobre os ombreiros. Víaselles os dous camiñando da man no parque, coa cativa correndo diante deles, sempre sorrintes. Ela lanzal e leda como unha bolboreta, co sol aloumiñándolle a pel espida, el amábel e pausado. Andaban amodo polo paseo central, entre a sombra das palmeiras e o arrecendo dos xasmíns e as laranxeiras; de cando en vez saudaban aquí e acolá, ou quedaban un anaco falando con alguén, para continuar logo a súa marcha, paseniño, agarimándose un ao outro. Mais un día, de súpeto, a muller desapareceu. Algúns dixeron que se separaran, ou que ela fuxira; outros, máis malévolos, que el a matara e enterrara o seu corpo nun lugar acochado para que ninguén a atopase. Sexa como for, a muller ninguén a volveu ver nunca máis. Cando a xente lle preguntaba por ela, el ficaba en silencio, fitando para o lonxe, cunha expresión de tristura infinda. Até que, finalmente, deixaron de preguntar. Co tempo, o home foise facendo cada vez máis solitario e taciturno. Non buscaba xa máis compaña cá da súa filla.

O home fora unha vez profesor de literatura nun colexio de monxas, un dos mellores da cidade, onde ían as fillas dos médicos e avogados, todas de uniforme, rapazas formais e decentes que non erguían nunca a voz. Gostaba do seu traballo, preparaba ben as súas aulas. Mais aquela ocupación rematou había tempo. Agora saía adiante facendo pequenos traballos, sen abandonar nunca a precariedade. Un día, atafegado polos problemas económicos, veulle unha idea ao maxín. O parque, cando empezan a caer as sombras e desaparecían os paseantes, enchíase de homes silandeiros que ollaban de esguello, figuras escuras que se movían entre as tebras na procura dunha presa. Homes que preferían o arrecendo suave e doce dunha rosa que inda non se abrira, a promesa dunha flor que inda non revelara o seu segredo. A esa hora entre o lusco e fusco, pai e filla irían tamén o parque. A nena achegaríase a eses currunchos que facían as veces de acubillo, chamaría a atención dalgún daqueles individuos incapaces de controlar o seu desexo, para atraelo, con movementos áxiles, até o lugar no que o seu pai agardaría por ambos os dous. El, collendo o home por sorpresa, desvalixaríao. Este, descuberto na súa cobiza, non se atrevería a ir á policía: o delito que o fixera caer na trampa era máis vergoñento e grave que aquel que quería denunciar.

Así o fixeron; era, ao fin e ao cabo, só un xogo, ao que a nena accedeu divertida, arelante tamén de agradar ao seu pai, sabendo que, estando con el, ninguén podería mancala. A cousa funcionou ben durante uns meses. Até que un día a cativa chegou correndo onda o pai, tremendo, cun aceno de pánico na faciana. Lisca, axiña –dixo. O pai saíu correndo canda ela, sen preguntar. Atravesaron a praza, na que inda se apreciaban as pegadas do purim: os restos de confeti, un borracho vestido de clown. Das ruelas estreitas chegoulles o rebumbio dalgunha comparsa, as coplas desafinadas dos rapaces; a través dos cristais afumados das cafeterías puideron enxergar pequenos grupos xogando ás cartas, apurando as últimas horas da festa.

Dun pulo subiron pola encosta xa baleira, atafegados, sentindo que a sombra os seguía de preto. Chegaron por fin á casa, case que sen folgos; o pai abriu ás presas o vello portalón de madeira, e ambos os dous buliron escaleiras arriba, aspirando o seu cheiro a balor e humidade, os últimos inquilinos daquel vetusto e elegante edificio no que unha vez habitara xente distinguida e aristocrática e que agora ameazaba ruína, cos seus fermosos adornos de escaiola cubertos pola lorda, coma tantos outros nas rúas veciñas. Cando atinxiron o último andar, entraron na vivenda e o home fechou a porta tras eles. Ficaron alí, contra a parede, escoitando. Por un intre non se ouviu nada, só a respiración acelerada del e mais da nena. Ao seu carón, a súa filla murmurou cun fío de voz: “Mirei para a súa faciana e era unha sombra”.

De súpeto alguén comezou a timbrar con insistencia. O home non se moveu do seu sitio, contivo a respiración. Volveron chamar. O home sentiu un arreguizo e deulle unha volta á chave no ferrollo. Escoitouse entón unha voz: “Non importa, sei onde vivides”. Por uns intres fíxose o silencio. Moi amodo, o home, inda tremendo, achegouse á mira e pousou o ollo. Cando a súa vista se atopou coa faciana que estaba ao outro lado, un arrepío percorreulle o corpo.

Foron pasando os días. O home saía con medo á rúa, ollando para un lado e para outro, non deixaba marchar á nena soa, non volveron pisar o parque. Ela non volveu correr áxil entre as árbores, o seu corpo encolleuse; agora camiñaba ríxida, coa cabeza gacha. A enerxía que antes fluía polo seu corpo semellaba ter esmorecido; era coma unha planta murcha, da que fuxira toda a vida, que só vexetaba. A faciana de sombra, con todo, parecía terse esvaecido. Dela non había rastro por ningures, coma se só tivese sido un mal soño. Tampouco houbo sobre ela máis palabras entre o pai e a filla.

Foron así pasando as semanas, os meses. A cativa seguía a ter pesadelos, o home seguía acordando ás veces no medio da noite cun peso no peito. Pero a vixilancia foi amainando, os seus corpos comezaron a gañar confianza ao camiñaren polas rúas sucias da cidade. Un día relucente de primavera, xa preto do solsticio, a nena non voltou á casa despois do colexio. O home agardou por ela sentado no sofá da sala. O reloxo deu as catro, as cinco, as seis. Ao pai comezoulle a bater o corazón con forza. Tentou acougar: andará coas súas amigas a correr no parque, ou a apañar cunchas de cores e caracolas na praia, ou a camiñar nas rochas á beira do mar, preto do vello peirao, como sempre adoitou facer. Deron as oito, as nove. O home fitou para a regaña que atravesaba de arriba a abaixo a parede do cuarto, que semellaba medrar de día en día, ameazando con tragarse o edificio enteiro. A calor e a humidade afogábano, a suor esvaráballe polas mans e as tempas, sentía un peso no corpo que non o deixaba erguerse do sofá. Púxose en pé con esforzo, devagar, abriu a porta da casa e comezou a andar polas rúas inda quentes, enfiando o camiño coñecido. Ao lonxe, dende o cumio do outeiro, escoitouse a chamada ao maghrib. Inda había algo de luz nesa época do ano, mais o parque estaba xa baleiro. Entrou por unha das portas laterais e, como guiado por unha forza que lle indicaba onde tiña que ir, atravesou o paseo principal e chegou até unha fonte. Xunto a esta, deitada delicadamente sobre a herba, entre as margaridas, co pelo longo caéndolle polos ombreiros, aloumiñándolle o peito, había unha nena. O home achegouse e albiscou entre as tebras do lusco e fusco a faciana doce e tranquila da súa filla. Foise achegando amodo, axeonllouse ao seu carón. Temeroso, co corazón a piques de estoupar, rozoulle o brazo. Estaba frío. Observou a cor levemente azulada dos seus beizos. Pousou a man sobre o seu corazón. Non sentiu ningún movemento. Da gorxa saíulle un berro cheo de dor, un, e outro, e outro, que resoaron no parque baleiro, habitado só, a aquela hora da noite, polas súas sombras.

Almudena Otero Villena naceu e pasou a súa infancia no norte de África. Xa na adolescencia trasladouse á Galiza. Estudou Xornalismo e Filoloxía Alemá, e doutorouse cunha tese sobre a relación entre tempo e identidade na novela artúrica (Zeitauffassung und Figurenidentität im Daniel von dem blühenden Tal und Gauriel von Muntabel, Göttingen: V&R unipress 2007). É autora do ensaio ‘ayn. O ollo e a fonte (Rianxo: Axóuxere 2017), no que explora as formas da linguaxe mística e os espazos que abren para repensar e rescribir o mundo, e do poemario Diario dos mapas. Un ensaio de topografía norteafricana (Pontevedra: Urutau 2020). Na actualidade traballa como tradutora.