NOVAS VELLAS MARXES: Afra Torrado, multidescendencia do eu

Junho 2023
S	T	Q	Q	S	S	D
	1	2	3	4
5	6	7	8	9	10	11
12	13	14	15	16	17	18
19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30

Proxecto Nómades: Mete coitelo, bota tripas, de Afra Torrado, na Libraría Biblos até o 30 de xuño

son unha kamikaze

camuflada entre as liñas

do esperpento

que define a legalidade

(De Allo)

Unha selfie non deixa de ser un deses poemas que nos magnifican, un xiro de 360º arredor do pronome, panóptico do ego. Proclamámonos mentres procrastinamos actividades de mellor enfoque das nosas aptitudes. Pero a actitude é, se cadra, todo.

Na época do hype o pasaba por aquí éo todo. Casualmente non queremos pisar na area do bordo da praia senón no cemento fresco. Porque hai vontade de permanencia, sempre. E haina esteas na vía central ou instalada nas marxes.

Esa dignidade que semella enfrontarse ao papel disposto a desfacerse na rúa é base do traballo de Afra Torrado, que estes días amosa parte da súa obra gráfica e poética na Libraría Biblos de Betanzos, na cuarta convocatoria do programa Nómades, entre a palabra e a imaxe. A mostra Mete coitelo, bota tripas, está organizada baixo a curadoría de Inma Doval.

Afra Torrado (Bamio, 1997) é graduada en Belas Artes, mestura a plástica coa escrita poética e conforma o 50% de Leite Edicións, que crea xunto con Pablo Rodríguez. Leite non é un proxecto editorial ao uso actual, senón que bebe da prehistoria da poesía, da marxinalidade exquisita do D.I.Y. que acompaña o texto e a ilustración á copistería, á guillotina, á grampadora e á distribución peza a peza de cada exemplar. O careo co público lector forma parte desta teima por non capitalizar o obxecto artístico, senón por distribuílo moi por baixo do seu valor económico. Reparar en gastos, isto é o espírito fanzineiro, o tupper que recollería as crebas das tertulias salonniers aborrecidísimas e carentes de boas vibras para despois, na gorida, requentar dentro da verdadeira festa da arte, a que se democratiza, a que roza a pel contra o papel, a que fai que os dedos cheiren a tinta.

Fala aquí unha envexa sana de señora que lembra aqueles 90 que funcionaban coa fórmula: poesía+bar+fanzine= vida eterna.

Afra Torrado é @odarrot en Instagram onde podemos ver os seus traballos en BD, ilustración e poesía e virgulinha nas súas primeiras mostras poéticas recollidas en “caracolas” (2014), “bragas” (2015), “cuspe” (2015) ou “poema urxente” (2016) nos que se amosa dona de versos duros nos que se indaga e interpela a un ti en fuga que a deconstrúe. Versos limpos, feridos e ferintes, igual que o trazo que pendura nas paredes da Biblos nestes días.

En 2016 entra a formar parte da nómina de poetas da antoloxía de Apiario No seu despregar, que dá conta da situación tan vizosa da poesía feita na Galiza. Non deixa de ser reseñable que na dita antoloxía o groso da autoría sexa feminino pero no que só queda exposta unha parte do traballo de Afra, o que ten que ver coa letra, desbotando a complementariedade visual, tan necesaria para traérnola en esencia.

Debedora dos versos suxos e hiperrealistas de Lupe Gómez ou Iolanda Zúñiga, que abren algúns dos seus poemarios, nos fanzines “Allo” (2017) ou “Agullas” (2018) comezamos a ver a mestura dos poemas con ilustración ou con fotografía de edición dixital e unha poética do baleiro e a perda, da exploración da corporeidade e da identidade, da casa como territorio de construción persoal e memoria e do propio corpo como lugar.

sempre serei

autocensura.

(nunca-confesarei)

(De BRAGAS)

No ano 2018 créase Leite Edicións, definida pola propia Torrado e o seu compañeiro no proxecto como “amantes da autoedición que se xuntan para publicar baixo o mesmo paraugas. Produto galego, vegano e de primeira necesidade”.

Neste momento as súas obras individuais comezan a levar o selo de Leite, quen tamén ten publicado autoras como Arancha Nogueira, C. Ermitas, Jorge R. Durán ou Belén Senín todas poetas a quen cómpre non perder de vista tanto dentro coma fóra do seu catálogo (https://leiteedicions.wordpress.com/catalogo/)

É a partir de “crucifixión” (2018) que as facetas poliédricas da Torrado poeta e artista plástica se implementan ao máximo para facer un elemento cruzado, un can de mil leites que funciona como unha burbulla de medos que estoupa con rabia. Teoría do corpo, unha volta a esas relacións deturpadas pola ausencia e a dúbida nas que o eu precisa redimirse pero fracasa a pesar de ir contestando unha por unha todas as súas preguntas. O desasosego e unha linguaxe tendente ao sacro mesturado co bélico no que se asaña a autoviolencia como exploración, o que ten de duro, perverso e sufrinte ter corpo tipificado (e cancelado, criticado, subsumido) no social. No diverso e no alternativo acha Afra unha latencia.

A necesidade poética de Afra Torrado semella que neste punto quere abranguer novas vías de emisión, de aí que “señora barbuda” (vol. 1 e 2) sexa unha tentativa de recoller a poesía para as marxes a través dunha ilustración esencialísima e un guión de corte poético que se vai trasladando a futuros traballos desapegados da poesía pero que non poden evitar traer un nesgo de poeta.

Do seu puño e letra, como reproducindo un diario infantil que vai medrando coa autora no seu proceso identitario e indagatorio, “caderno de notas” (2020) é unha delicia manuscrita que entronca directamente con “Galletas” (2022): apuntamentos que xiran arredor da autopoética posterior, bosquexos, borranchos, retratos a voapluma e unha intertextualidade entre a adolescencia e o momento presente mesturando flashbacks que nos permiten achegármonos á autora ao xeito voyeaur en todas as súas facetas artísticas.

“dinme que odio moito pero que se lle vai facer”

(De nas cidades)

É imprescindible pensar en Afra Torrado en termos de completitude: performer do papel, poesía, caligrafía, estética neo-punk, #nofuture, DIY, ilustración, collage fotográfico… todo ten lugar para crear o mapa do eu se, como en épocas antigas, consideramos que as marxes amplas son sinal de calidade.